Sektor TSL przechodzi przez istotne zmiany, które odzwierciedlają ewolucję całej branży. Nowe regulacje oraz kierunki rozwoju, wprowadzone w 2023 roku, jeszcze mocniej uwydatniły dynamiczny charakter branży. Jakie wyzwania i szanse z perspektywy prawa przyniesie ze sobą rok 2024?
Najważniejsze zmiany prawne dotyczące sektora TSL w 2023 roku
W 2023 roku sektor TSL stanął w obliczu istotnych zmian prawnych, które wpłynęły na funkcjonowanie branży. W pierwszym rzędzie warto pamiętać o nowych regulacjach Pakietu Mobilności. Od 19 sierpnia 2023 roku zaktualizowano zasady rozliczania wynagrodzeń polskich kierowców pracujących za granicą w UE. Nowe przepisy Pakietu Mobilności skupiły się również na wymogu korzystania z najnowszej generacji tachografów cyfrowych. Objęły one także kwestię składania oświadczeń przez firmy o liczbie zatrudnionych kierowców, a także zmiany ilości miejsc postojowych w bazie eksploatacyjnej. Rada UE zaakceptowała również nowe przepisy zmieniające dyrektywę z 2010 roku, dotyczącą wdrażania inteligentnych systemów transportowych. Aktualizacja ta, wprowadzona w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, ma na celu przyspieszenie transformacji cyfrowej, poprawę efektywności mobilności oraz ograniczenie emisji CO2.
Z kolei Ustawa o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym z 28 lipca 2023 roku zmieniła sposób obliczania podstawy do opodatkowania. Kierowcy zatrudnieni zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy zlecenia, mają teraz możliwość pomniejszenia podstawy do opodatkowania o kwotę 20 euro za każdy dzień pracy. Ponadto, pojawiła się opcja zwrotu kosztów poniesionych w momencie, gdy kierowca zdecyduje się na wykorzystanie odpoczynku tygodniowego regularnego w hotelu. W takim przypadku pracodawca ma możliwość swobodnego refundowania kosztów noclegu. Zmiany w regulacjach dotyczą również wprowadzenia możliwości rozłożenia wynagrodzenia kierowcy na dwie raty, chociaż jest to opcjonalne. Dodatkowo, nowe zapisy z 2023 roku nakładają obowiązek zgłaszania kierowców pracujących na terenie Polski na platformie IMI przez firmy zagraniczne – dodaje ekspert TC Kancelarii Prawnej
Warto zauważyć, że w 2023 roku w ustawie o delegowaniu kierowców pojawił się nowy zapis dotyczący ujednolicenia diety kierowców do jednej stawki we wszystkich krajach. Aktualnie jest to kwota 60 euro za dzień.
- Jednocześnie pamiętajmy, że w ostatnich 12 miesiącach dwukrotnie zmieniła się minimalna stawka godzinowa. Od 1 stycznia 2023 roku wzrosła ona do 22,80 zł, co stanowiło wzrost o 15,7% w porównaniu do poprzedniego roku. Kolejna podwyżka, obowiązująca od 1 lipca 2023 roku, podniosła minimalną stawkę godzinową do 23,50 zł brutto, co oznaczało wzrost o 19,3%. Zmiany te zwiększyły koszty zatrudnienia pracowników, co również wpłynęło na podniesienie cen usług w branży TSL – wspomina Maciej Maroszyk.
2023 w transporcie
W 2023 roku wprowadzono również istotne zmiany w transporcie drogowym. Należy do nich zakaz wyprzedzania dla ciężarówek na jezdniach z więcej niż dwoma pasami w jednym kierunku. Regulacja ta miała na celu poprawienie bezpieczeństwa i płynności ruchu.
- Dodatkowo, zniesiono opłaty na autostradach dla pojazdów do 3,5 tony oraz motocykli. Nastąpiła także druga podwyżka składki OC, a w wielu krajach zaczęły obowiązywać wakacyjne zakazy jazdy dla ciężarówek. Co więcej, polskie pojazdy musiały opuścić Białoruś – nakaz ten dotyczy przyczep, naczep, samochodów ciężarowych oraz ciągników. Kolejną istotną zmianą było wprowadzenie 12 września 2023 roku Border Target Operating Model (TOM). Regulacje dotyczą zasad importu towarów do Wielkiej Brytanii. Nowe podejście do kontroli bezpieczeństwa procesu importu ma być stopniowo wprowadzane przez cały 2024 rok.
Nie bez znaczenia jest również rozszerzenie od 29 sierpnia 2023 roku Strefy Ultra Niskiej Emisji (ULEZ) na wszystkie dzielnice Londynu. Do tego dochodzi również wzrost opłat karnych ULEZ i Congestion Charge z 160 do 180 funtów - mówi Maciej Maroszyk.
Przewidywane zmiany prawne na 2024 rok
Na horyzoncie pojawiają się już kluczowe zmiany, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie sektora TSL w 2024 roku. Jedną z nich jest planowane wprowadzenie e-CMR, czyli elektronicznego listu przewozowego. Dzięki niemu, uczestnicy procesu transportu zyskają dostęp do aktualnych informacji o lokalizacji, stanie i statusie towarów. Poprawi to zarządzanie łańcuchem dostaw.
- Pełne wdrożenie tej technologii planowane jest dopiero po zakończeniu prac nad unijną platformą e-FTI, co ma również nastąpić w 2024 roku.
Od 31 stycznia 2024 roku przewidywane są kolejne zmiany dotyczące Border Target Operating Model. Obejmują one wprowadzenie świadectw zdrowia przy przywozie produktów z UE. Inne ważne daty to 30 kwietnia 2024 roku, kiedy to planowane jest wprowadzenie opartych na dokumentacji i ryzyku identyfikacyjnych kontroli produktów zwierzęcych, roślin, produktów roślinnych i żywności niepochodzącej od zwierząt z UE.
2024 ma przynieść również zmiany w Pakiecie Mobilności. Zgodnie z opinią Rzecznika Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, kontrowersyjny przepis nakazujący powrót pojazdów co 8 tygodni do państwa siedziby przewoźnika (bazy eksploatacyjnej) prawdopodobnie zostanie uchylony wyrokiem Trybunału. Decyzja ta może znacząco wpłynąć na organizację pracy firm z sektora TSL, eliminując narzucone ograniczenia czasowe. To ważne dla przedsiębiorców, którzy muszą dostosować swoje strategie działania do dynamicznie zmieniających się warunków regulacyjnych - Maciej Maroszyk.
Od stycznia nowego roku planowany jest również wzrost minimalnego wynagrodzenia, co ponownie wpłynie na zwiększenie kosztów operacyjnych firm z sektora TSL.
- Co ciekawe, prognozy wskazują także na rozpoczęcie pilotażu cyfrowego euro w 2024 roku przez Bank Centralny. Prace nad nową formą płatności odzwierciedlają globalny trend dotyczący posługiwania się cyfrowymi walutami. Jest to także istotne z punktu widzenia branży TSL, wprowadzając do dotychczasowej działalności innowacje z obszaru finansowego.
Oczekiwana kondycja branży TSL w 2024 roku
Międzynarodowy Fundusz Walutowy obniżył prognozę globalnego wzrostu do 2,9%, utrzymując jednocześnie wzrost na poziomie 3% dla roku bieżącego. Jednak prognozy na 2024 rok sugerują poprawę koniunktury w sektorze TSL. Światowy handel towarami, mimo trudności w bieżącym roku, ma odbić się nadchodzącym okresie, podnosząc wskaźniki wzrostowe do poziomu 3,3%. W Polsce, wzrost gospodarczy i prognozy dotyczące handlu sprzyjają pozytywnym nastrojom w transporcie oraz gospodarce magazynowej.
- Niemniej jednak pamiętajmy, że na globalną gospodarkę i sektor TSL wpływają również czynniki zewnętrzne - takie jak m.in. konflikty geopolityczne. Z tego względu warto monitorować te wydarzenia, aby dostosować strategie i plany działania do zmieniającego się otoczenia– podsumowuje ekspert.
2023 rok, a także zapowiedzi na kolejne 12 miesięcy, dają obraz dynamicznej ewolucji w branży transportu, spedycji i logistyki. Nowe regulacje kształtują standardy w zakresie efektywności mobilności, emisji i kontroli bezpieczeństwa. W obliczu tych przemian, kluczowymi partnerami przedsiębiorstw w sektorze TSL stają się wyspecjalizowane kancelarie prawne, które oferują pełne wsparcie w adaptacji do nadchodzących zmian.
